Hệ thống PCCC là hạng mục bắt buộc để nhà xưởng công nghiệp được phép hoạt động. Thế nhưng, thực tế cho thấy không ít nhà máy, xưởng sản xuất vẫn bị cơ quan quản lý từ chối nghiệm thu PCCC do vướng những lỗi rất cơ bản – từ khâu thiết kế, thi công đến quản lý hồ sơ pháp lý. Bài viết này sẽ chỉ ra những lỗi phổ biến nhất, phân tích nguyên nhân và đưa giải pháp đúng chuẩn, đảm bảo công trình được nghiệm thu ngay từ lần đầu.
1. Cơ sở pháp lý & quy chuẩn PCCC cho nhà xưởng (Cập nhật 2025)
Để hệ thống PCCC tại nhà xưởng, khu công nghiệp được nghiệm thu và đưa vào sử dụng hợp pháp, doanh nghiệp cần tuân thủ những văn bản pháp luật quan trọng sau:
- QCVN 06:2022/BXD
- Nghị định 105/2025/NĐ‑CP (có hiệu lực từ 01/07/2025)
- Nghị định 106/2025/NĐ‑CP (có hiệu lực từ 01/07/2025)
- Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ số 55/2024/QH15 (có hiệu lực từ 01/07/2025)
- Tiêu chuẩn TCVN liên quan: TCVN 3890:2023 (trang bị & bố trí hệ thống), TCVN 13456:2022 (yêu cầu thiết kế và lắp đặt phương tiện chiếu sáng)…
Tóm lại: Tất cả công trình sản xuất, nhà xưởng, nhà máy công nghiệp phải đảm bảo hệ thống phòng cháy chữa cháy được thiết kế – thi công – nghiệm thu đúng với các quy định pháp luật trên. Nếu thiếu hoặc sai, hồ sơ sẽ bị từ chối nghiệm thu, không thể đi vào vận hành và nguy cơ chịu phạt cao theo Nghị định 106/2025.
Xem thêm: Nội quy PCCC tại nhà xưởng sản xuất
2. Các lỗi phổ biến khiến công trình trượt thẩm duyệt PCCC
Theo quy định tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP, mọi công trình sản xuất công nghiệp, nhà xưởng, nhà máy đều bắt buộc phải thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu hệ thống PCCC trước khi đưa vào hoạt động.
Tuy nhiên, trên thực tế, tỷ lệ công trình bị trả hồ sơ hoặc từ chối nghiệm thu phòng cháy chữa cháy vẫn ở mức cao do vướng phải những lỗi phổ biến dưới đây.
2.1 Thiết kế hệ thống không đạt tiêu chuẩn
Đây là lỗi nghiêm trọng và phổ biến nhất, chiếm đến 60-70% các trường hợp bị trả hồ sơ PCCC.
Một số lỗi thường gặp:
- Bản vẽ PCCC không tuân thủ các tiêu chuẩn bắt buộc như TCVN 2622:1995, QCVN 06:2022/BXD hoặc tiêu chuẩn ngành đặc thù.
- Hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động, lối thoát nạn và PCCC thụ động không được thiết kế đồng bộ.
- Thiếu phương án thoát nạn an toàn, không thể hiện rõ hướng thoát hiểm hoặc kế hoạch di tản cho khu vực có nguy cơ cháy lan.
- Bản vẽ và sơ đồ thể hiện sơ sài, không đúng tỷ lệ kỹ thuật hoặc không rõ vị trí các đầu phun sprinkler, bình chữa cháy, lối thoát hiểm.
- Hệ thống báo cháy tự động bị lược bỏ tại các khu vực có nguy cơ cháy cao như kho hóa chất, xưởng cơ khí, khu chứa hàng dễ cháy.
2.2 Hồ sơ thẩm duyệt & hồ sơ nghiệm thu không đầy đủ
Ngay cả khi thiết kế đạt chuẩn, nhưng nếu hồ sơ thiếu hoặc sai thông tin vẫn khiến công trình bị từ chối thẩm duyệt.
Những lỗi phổ biến gồm:
- Thiếu bản vẽ chi tiết hệ thống báo cháy, chữa cháy, thiếu sơ đồ thoát nạn đúng tỷ lệ.
- Bản vẽ hoàn công không khớp với hiện trạng thi công, thông số kỹ thuật bị sai lệch.
- Không có biên bản chạy thử, nghiệm thu từng hạng mục theo giai đoạn.
- Thiếu các giấy tờ bắt buộc như xác nhận năng lực thiết kế, giấy phép thẩm duyệt ban đầu, nhật ký thi công, giấy chứng nhận & tem kiểm định/hợp quy của thiết bị.
- Không cập nhật hồ sơ theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn mới.
2.3 Thi công lệch thiết kế đã thẩm duyệt
Đây là lỗi khá phổ biến ở các công trình công nghiệp khi nhà thầu phòng cháy chữa cháy thiếu kinh nghiệm hoặc tiết giảm chi phí thi công.
Lỗi cụ thể:
- Tự ý cắt giảm hạng mục như đường ống phụ, đầu phun bổ sung.
- Thay đổi chủng loại thiết bị không tương đương tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Lắp đặt sai kỹ thuật, đường ống không kín, đầu phun sai khoảng cách, bơm chữa cháy không đúng công suất.
- Bỏ qua các vị trí bắt buộc phải lắp cảm biến báo cháy tự động.
2.4 Thiết bị và vật liệu không đạt chuẩn
Hệ thống PCCC chỉ được thẩm duyệt khi toàn bộ thiết bị có kiểm định rõ ràng. Nhiều công trình bị trả nghiệm thu vì:
- Dùng thiết bị không có chứng chỉ kiểm định hoặc xuất xứ không minh bạch.
- Lắp đặt bình chữa cháy, tủ báo cháy ở vị trí khó tiếp cận, độ cao không đúng quy chuẩn.
- Thiếu các thiết bị phụ trợ như van kiểm tra áp lực, đồng hồ đo lưu lượng.
- Dùng vật liệu xây dựng không đạt tiêu chuẩn chống cháy: Tường, trần, cửa ngăn cháy không đảm bảo chỉ số EI theo QCVN 06.
2.5 Lỗi về lối thoát hiểm & phòng cháy chữa cháy thụ động
Lối thoát hiểm là yêu cầu bắt buộc trong kiểm tra nghiệm thu phòng cháy chữa cháy.
Một số vi phạm thực tế:
- Chỉ bố trí 1 lối thoát nạn, không đủ theo quy định tối thiểu.
- Lối thoát bị chặn bởi hàng hóa, thiết bị, vật tư.
- Hành lang, cửa thoát hiểm không đủ chiều rộng để sơ tán.
- Thiếu đèn exit, đèn chiếu sáng khẩn cấp, bảng chỉ dẫn thoát hiểm không rõ ràng.
- Thiếu tường ngăn cháy, cửa ngăn cháy không đạt chỉ số chống cháy tối thiểu.
2.6 Thiếu đào tạo, diễn tập & không vận hành thử
Theo quy định, mọi công trình phải đào tạo đội PCCC cơ sở, lập phương án chữa cháy và diễn tập định kỳ.
Tuy nhiên, thực tế:
- Nhiều doanh nghiệp không tổ chức diễn tập, hoặc không lưu giữ biên bản chứng minh.
- Nhân viên không được đào tạo sử dụng bình chữa cháy, vận hành hệ thống.
- Hệ thống chưa chạy thử đầy đủ: bơm chính – bơm dự phòng – báo cháy không đồng bộ, dẫn đến không đạt khi kiểm tra.
2.7 Không cập nhật các quy chuẩn, nghị định mới
Hồ sơ thiết kế – thi công – nghiệm thu phòng cháy chữa cháy phải tuân thủ chặt chẽ các quy chuẩn mới nhất, ví dụ:
- QCVN 06:2022/BXD về an toàn cháy cho nhà và công trình.
- Nghị định 136/2020/NĐ-CP về điều kiện thi công.
- Các Thông tư hướng dẫn của Bộ Công an, Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy.
Nhiều nhà xưởng, kho bãi vẫn áp dụng quy chuẩn cũ, không điều chỉnh bản vẽ hoặc không cập nhật góp ý từ đoàn thẩm duyệt.
3. Hậu quả khi hồ sơ bị từ chối nghiệm thu PCCC
Việc không được nghiệm thu PCCC đúng hạn không chỉ làm chậm tiến độ mà còn gây ra nhiều thiệt hại lớn cho chủ đầu tư:
- Chế tài hành chính: Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, nếu tự ý đưa công trình chưa được nghiệm thu phòng cháy chữa cháy vào sử dụng, doanh nghiệp có thể bị phạt từ 30–50 triệu đồng với cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị phạt gấp đôi. Đồng thời vẫn phải làm lại thủ tục thẩm duyệt, nghiệm thu, phát sinh thêm chi phí.
- Nguy cơ đình chỉ hoạt động: Công trình không đạt nghiệm thu phòng cháy chữa cháy có thể bị đình chỉ một phần hoặc toàn bộ, khiến dây chuyền sản xuất bị gián đoạn, kéo theo nhiều chi phí phát sinh không mong muốn.
- Rủi ro an toàn: Không đạt chuẩn thường đồng nghĩa với việc hệ thống báo cháy, chữa cháy hoặc lối thoát hiểm chưa đầy đủ. Khi xảy ra sự cố, thiệt hại về người và tài sản sẽ nghiêm trọng hơn nhiều.
- Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự: Nếu vi phạm gây cháy lớn, làm chết người hoặc thiệt hại nặng, người chịu trách nhiệm còn có thể bị xử lý hình sự, mức án tối đa lên đến 12 năm tù.
4. Doanh nghiệp cần làm gì để tránh bị từ chối nghiệm thu PCCC
Để hệ thống phòng cháy chữa cháy đạt chuẩn và được nghiệm thu ngay từ lần đầu, doanh nghiệp sản xuất, nhà xưởng công nghiệp cần lưu ý những điểm sau:
- Lập hồ sơ thiết kế đầy đủ và đúng tiêu chuẩn. Hồ sơ thiết kế cần do đơn vị đủ năng lực thực hiện, tuân thủ các quy chuẩn QCVN, TCVN hiện hành.
- Xin thẩm duyệt thiết kế PCCC trước khi thi công. Tuyệt đối không khởi công khi chưa có văn bản thẩm duyệt từ cơ quan Công an.
- Thi công đúng thiết kế đã được phê duyệt, không tự ý thay đổi vị trí lắp đặt thiết bị, vật tư nếu chưa có điều chỉnh thiết kế và phê duyệt lại.
- Tổ chức kiểm tra, nghiệm thu nội bộ trước khi mời cơ quan chức năng nghiệm thu chính thức. Doanh nghiệp nên chạy thử toàn bộ hệ thống, đo đạc, kiểm tra thực tế để kịp thời khắc phục lỗi.
- Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý, chứng chỉ, biên bản kiểm tra. Hồ sơ nghiệm thu cần tuân thủ theo nghị định Nghị định 136/2020/NĐ-CP.
- Thực hiện đào tạo, hướng dẫn vận hành và tổ chức diễn tập định kỳ. Đảm bảo lực lượng PCCC cơ sở hiểu rõ quy trình vận hành, xử lý khi có sự cố.
Phòng cháy chữa cháy là một lĩnh vực đặc thù, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về tiêu chuẩn, quy chuẩn và thủ tục pháp lý. Nếu doanh nghiệp của bạn chưa có kinh nghiệm hoặc không đủ nguồn lực để tự làm, tốt nhất hãy hợp tác với một nhà thầu thi công PCCC uy tín, có chứng chỉ năng lực, đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp và kinh nghiệm thực tế.
Việc lựa chọn đúng đối tác sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí, hạn chế tối đa rủi ro trượt nghiệm thu và đảm bảo công trình vận hành an toàn, đúng tiến độ.
KYODO là nhà thầu PCCC được nhiều doanh nghiệp sản xuất, nhà xưởng công nghiệp tin chọn. Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn – thiết kế – thi công – hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu PCCC trọn gói, cam kết bàn giao công trình đúng chuẩn ngay lần kiểm duyệt đầu tiên.
