Dự toán xây dựng là công cụ giúp doanh nghiệp kiểm soát vốn và hạn chế rủi ro đầu tư. Trong bối cảnh chi phí và giá vật liệu biến động, một bản dự toán chính xác không chỉ đảm bảo tiến độ mà còn tối ưu hiệu quả kinh tế. Cùng KYODO tìm hiểu về các thành phần, phương pháp lập phổ biến cũng như những sai lầm cần tránh để tối ưu hiệu quả đầu tư xây dựng.
I. Dự toán xây dựng
Dự toán xây dựng là bảng tổng hợp chi phí cần thiết để triển khai một công trình, được xác định dựa trên khối lượng tính toán từ hồ sơ thiết kế, yêu cầu công việc cụ thể và các định mức xây dựng hiện hành. Việc lập dự toán thường được thực hiện ngay trong giai đoạn thiết kế nhằm đảm bảo tính chính xác và khả thi cho toàn bộ dự án.
Một bộ dự toán đầy đủ không chỉ giúp xác định nguồn vốn ban đầu mà còn là căn cứ quan trọng để lập kế hoạch đầu tư, phân bổ chi phí và xây dựng tiến độ thi công chi tiết.
Ngoài ra, dự toán còn được sử dụng trong quá trình lựa chọn nhà thầu, làm cơ sở cho giám sát – kiểm soát chi phí, phục vụ công tác thanh tra, kiểm toán cũng như giải quyết các tranh chấp liên quan đến giá trị đầu tư.
Dự toán xây dựng có những loại nào?
Theo mục đích:
- Dự toán đầu tư sơ bộ.
- Dự toán xây dựng tổng thể.
- Dự toán chi tiết.
Theo công trình:
- Dự toán xây dựng công trình dân dụng (nhà ở, biệt thự, …).
- Dự toán xây dựng thương mại, dịch vụ (Khách sạn, tòa nhà thương mại, ..).
- Dự toán xây dựng công nghiệp (xây dựng nhà máy, nhà xưởng, nhà kho, …).
- Dự toán xây dựng công trình giao thông (đường bộ, cao tốc, sân bay …).
- Dự toán xây dụng công trình nông nghiệp, thủy lợi (kênh, rạch, đường dẫn tưới tiêu …).
- …
II. Vai trò của dự toán công trình trong xây dựng công nghiệp
Dự toán là cơ sở giúp doanh nghiệp chủ động kiểm soát toàn bộ quá trình đầu tư xây dựng. Không chỉ xác định rõ nhu cầu vốn và kế hoạch phân bổ ngân sách mà còn đảm bảo việc triển khai được thực hiện theo lộ trình tài chính minh bạch. Bên cạnh đó, dự toán chính xác sẽ cung cấp số liệu quan trọng để cơ quan chức năng tiến hành thẩm định, phê duyệt, từ đó bảo đảm dự án có tính khả thi cả về kỹ thuật lẫn kinh tế.
Trong giai đoạn thi công, dự toán hỗ trợ hiệu quả cho nhiều nhiệm vụ trọng yếu như:
- Tổ chức đấu thầu và ký kết hợp đồng, tạo sự minh bạch trong thương thảo chi phí.
- Quản lý chi phí thực tế, theo dõi và kiểm soát phát sinh để ngăn ngừa rủi ro đội vốn.
- Thanh – quyết toán và kiểm toán, đối chiếu với khối lượng nghiệm thu nhằm bảo đảm tính minh bạch và hạn chế tranh chấp.
Hơn thế nữa, dự toán còn được xem là đòn bẩy lợi nhuận. Khi được lập chính xác và khoa học, giúp chủ đầu tư tối ưu nguồn lực, lựa chọn giải pháp xây dựng phù hợp, quản trị dòng tiền hiệu quả và giảm thiểu tác động từ biến động thị trường. Điều này giúp dự án đạt được sự cân bằng giữa chất lượng, tiến độ và lợi ích kinh tế, mang lại giá trị lâu dài cho doanh nghiệp.
III. Các thành phần của dự toán xây dựng
1. Dự toán chi phí xây lắp
Giá trị dự toán chi phí xây lắp là phần lớn trong tổng dự toán, bao gồm các phần chính như chi phí cho vật tư, cho nhân công, cho vận hành máy móc thi công, chi phí khác liên quan. Trong đó
- Chi phí vật liệu, vật tư: Mua sắm các loại vật liệu xây dựng (sắt, thép, xi măng, cát, đá, gạch, … ). Được xác định dựa trên cơ sở định mức dự toán xây dựng công trình và giá thị trường.
- Chi phí nhân công: Là phần trả lương, khoán thầu cho nhân lực tham gia thi công xây dựng. Chi phí này được xác định dựa trên hạn mức xây dựng, từ việc bóc tách khối lượng công việc và đơn giá nhân công thị trường.
- Cho phí vận hành máy móc: Chi phí để mua hoặc thuê máy móc, thiết bị thi công. Được xác định dựa trên khối lượng định mức và giá của thị trường.
- Chi phí khác và dự phòng: Dành cho các phần việc liên quan khác đến xây dựng như quản lý vật tư vật liệu, bảo quản, thử nghiệm, vật mẫu, … Dự phòng liên quan đến các vấn đề có thể phát sinh, biến động giá của thị trường, thay đổi thiết kế, thay đổi máy móc, nhân sự …
Lập định mức dự toán xây dựng công trình cần những gì?
- Thu thập các thông tin cần thiết như thiết kế kỹ thuật hoặc thiết kế bản vẽ thi công, định mức xây dựng công trình, giá vật liệu, nhân công, máy thi công,…
- Đo, bóc tách khối lượng công việc dựa trên cơ sở thiết kế kỹ thuật hoặc thiết kế bản vẽ thi công.
- Xác định theo đơn giá của từng hạng mục xây dựng trên cơ sở định mức danh mục xây dựng và giá vật liệu, nhân công, máy thi công.
- Tính toán tổng giá trị của dự toán.
2. Dự toán chi phí mua sắm thiết bị
Phần này bao gồm chi phí mua sắm, vận chuyển và lắp đặt. Trong đó:
- Chi phí mua sắm: Cần thiết để mua các loại trang thiết bị cần thiết cho công trình như máy móc, thiết bị, đồ dùng, nội thất,… Được xác định trên cơ sở giá thị trường của các loại trang thiết bị cần mua.
- Chi phí vận chuyển: Cần thiết để vận chuyển các loại trang thiết bị từ nơi mua, kho đến công trình. Được xác định trên cơ sở khối lượng, khoảng cách và giá cước vận chuyển.
- Chi phí lắp đặt: Dành cho việc lắp đặt các loại trang thiết bị tại công trình. Được xác định trên cơ sở khối lượng, tính chất của các loại trang thiết bị cần lắp đặt và giá nhân công lắp đặt.
- Chi phí khác: Để thực hiện các công việc khác liên quan đến mua sắm trang thiết bị như chi phí quản lý mua sắm, bảo hiểm trang thiết bị, kiểm tra kiểm định,…
Lập dự toán mua sắm trang thiết bị
Để lập dự toán dành cho thiết bị cần căn cứ vào các yếu tố như: Danh mục trang thiết bị cần mua, giá thị trường của các loại trang thiết bị, Khối lượng vận chuyển, lắp đặt. Người lập cần căn cứ vào các thông tin thu thập được, đơn giá và các phần liên quan khác.
3. Dự toán chi phí khác
Chi phí quản lý dự án
Chi phí quản lý dự án là các chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, đảm bảo cho dự án được thực hiện đúng tiến độ, chất lượng và hiệu quả. Chi phí quản lý dự án bao gồm các khoản như sau:
- Tiền lương, phụ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn cho nhân viên quản lý dự án.
- Chi trả cho văn phòng, trang thiết bị, dụng cụ, vật tư, nhiên liệu, điện, nước, viễn thông, internet,… phục vụ cho hoạt động của bộ phận quản lý dự án.
- Chi trả cho việc đi lại, lưu trú, hội nghị, hội thảo,… cho nhân viên quản lý dự án.
- Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho nhân viên quản lý dự án.
- Chi phí khác phục vụ cho hoạt động quản lý dự án.
Chi phí tư vấn giám sát
Chi phí tư vấn giám sát phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, nhằm đảm bảo cho dự án được thực hiện đúng thiết kế, quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng và các quy định của pháp luật. Chi phí tư vấn giám sát bao gồm các khoản chi sau:
- Tiền lương, phụ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn cho nhân viên tư vấn giám sát.
- Chi trả văn phòng, trang thiết bị, dụng cụ, vật tư, nhiên liệu, điện, nước, viễn thông, internet,… phục vụ cho hoạt động của bộ phận tư vấn giám sát.
- Chi trả cho việc đi lại, lưu trú, hội nghị, hội thảo,… cho nhân viên tư vấn giám sát.
- Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho nhân viên tư vấn giám sát.
- Các mục khác phục vụ cho hoạt động tư vấn giám sát.
Chi phí bảo hiểm
Chi phí bảo hiểm là các phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, nhằm bảo vệ các chủ thể tham gia dự án khỏi các rủi ro có thể xảy ra. Chi phí bảo hiểm thông thường bao gồm các khoản chi sau:
- Bảo hiểm công trình xây dựng.
- Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của nhà thầu.
- Bảo hiểm tài sản của chủ đầu tư.
- Bảo hiểm khác cho dự án.
Chi phí dự phòng, phát sinh
Chi phí dự phòng, phát sinh là các khoản phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, ngoài các khoản đã được xác định trong dự toán, thông thường bao gồm các khoản chi sau:
- Chi phí dự phòng chung là khoản dự phòng cho các danh mục chưa thể xác định được khối lượng hoặc giá trị chính xác trong giai đoạn lập dự toán và được xác định bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên tổng mức đầu tư xây dựng.
- Chi phí dự phòng trượt giá là khoản dự chi cho khả năng biến động giá cả của thị trường trong quá trình thực hiện dự án, được xác định trên cơ sở tỷ lệ phần trăm (%) trên tổng mức đầu tư xây dựng và thời gian thực hiện dự án.
- Chi phí dự phòng phát sinh khác dành cho các phát sinh ngoài các danh mục đã được xác định trong dự toán xây dựng, thường bao gồm các chi phí như: Phát sinh do thay đổi thiết kế, thay đổi vật tư, phương án; Do điều kiện địa lý, địa chất, khí hậu; Các yếu tố khác không thể dự kiến trước.
Các chi phí khác trong dự toán xây dựng được xác định trên cơ sở các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.
IV. Cách lập dự toán khi xây dựng nhà máy, nhà xưởng
1. Các phương pháp lập dự toán phổ biến
Trong thực tế, việc lập dự toán nhà xưởng có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn dự án và mức độ chi tiết của hồ sơ thiết kế. Một số phương pháp thường được sử dụng gồm:
- Theo khối lượng và đơn giá chi tiết: Tính toán dựa trên từng hạng mục công trình, cho độ chính xác cao.
- Theo tỷ lệ phần trăm trên tổng mức đầu tư: Phù hợp khi cần ước tính nhanh chi phí tổng thể.
- Theo công trình tương tự: Tham khảo suất vốn đầu tư hoặc dữ liệu từ các dự án đã hoàn thành trước đó.
- Tạm tính sơ bộ: Áp dụng trong giai đoạn đầu, khi chưa có thiết kế chi tiết nhưng cần dự trù vốn ban đầu.
2. Các bước triển khai dự toán
Xác định phạm vi công việc
Bước đầu tiên là xác định phạm vi công việc cần lập dự toán. Phạm vi công việc cần lập dự toán bao gồm các hạng mục các công việc phải thực hiện:
- Hạng mục xây dựng: bao gồm các công việc xây dựng phần thô, phần hoàn thiện,…
- Hạng mục lắp đặt: bao gồm các công việc lắp đặt hệ thống điện, hệ thống nước, hệ thống thông tin,…
- Hạng mục thiết bị: bao gồm các công việc mua sắm, lắp đặt thiết bị cho nhà máy, nhà xưởng.
- …
Thu thập thông tin
Tiếp theo là thu thập thông tin cần thiết để lập dự toán công trình. Thông tin cần thu thập bao gồm:
- Thông tin về thiết kế: bao gồm bản vẽ thiết kế, thuyết minh thiết kế,…
- Thông tin về địa điểm xây dựng: bao gồm địa hình, địa chất, khí hậu,…
- Thông tin về vật tư, thiết bị: bao gồm chủng loại, số lượng, đơn giá thị trường,…
- …
Xác định định mức, đơn giá định mức
Đơn giá là cơ sở để tính toán chi phí xây dựng. Định mức, đơn giá được ban hành bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Tính toán chi phí
Sau khi xác định được định mức, đơn giá, tiến hành tính toán chi phí cho từng hạng mục công việc. Cách tính toán theo định mức, đơn giá như sau:
- Chi phí = Định mức * Đơn giá * Số lượng
Trong đó:
- Chi phí: Tính theo từng hạng mục công việc.
- Định mức: Khối lượng công việc cần thực hiện để hoàn thành một đơn vị sản phẩm.
- Đơn giá: Giá trị của một đơn vị sản phẩm.
- Số lượng: Số lượng sản phẩm/công việc cần thực hiện.
Lập dự toán tổng thể
Tổng hợp chi phí của từng hạng mục công việc để lập dự toán tổng thể cho dự án. Tuy nhiên phương pháp này còn có một số hạn chế cần lưu ý:
- Định mức, đơn giá có thể không phù hợp với thực tế thi công.
- Phương pháp này không thể lập dự toán cho các hạng mục công việc không có định mức, đơn giá.
3. File dự toán xây dựng nhà xưởng mới nhất
Sau đây KYODO xin gửi đến mọi người file excel bảng dự toán chi phí xây dựng cho nhà xưởng tham khảo. Vui lòng click vào link này!
V. Những sai lầm thường gặp khi lập dự toán nhà xưởng
Trong quá trình lập dự toán xây dựng nhà xưởng, nhiều chủ đầu tư dễ mắc phải những sai lầm dẫn đến việc chi phí thực tế vượt xa so với kế hoạch ban đầu. Các lỗi phổ biến nhất thường là:
- Ước tính thiếu chính xác về khối lượng và đơn giá: Không tính đúng khối lượng thi công hoặc áp dụng đơn giá chưa cập nhật khiến dự toán bị lệch so với thực tế.
- Bỏ sót hạng mục quan trọng: Nhiều dự toán chỉ tập trung vào phần xây dựng chính mà bỏ qua chi phí cho hạ tầng kỹ thuật, PCCC, xử lý môi trường, hệ thống điện – nước,…
- Không tính chi phí dự phòng: Việc không dự trù khoản dự phòng cho biến động giá vật liệu, thay đổi thiết kế hoặc rủi ro thi công dễ khiến tổng chi phí vượt ngân sách.
- Chỉ dùng phương pháp ước tính sơ bộ: Dựa quá nhiều vào kinh nghiệm hoặc dữ liệu công trình tương tự mà không phân tích chi tiết sẽ thiếu độ chính xác, tiềm ẩn rủi ro tài chính.
- Thiếu sự tham gia của đơn vị chuyên môn: Chủ đầu tư tự tính toán hoặc sử dụng nguồn dữ liệu không chuẩn khiến dự toán thiếu tính thực tiễn, khó áp dụng vào thi công.
Những sai lầm này có thể dẫn đến hệ quả nghiêm trọng như đội vốn, kéo dài tiến độ, thậm chí ảnh hưởng đến tính khả thi của cả dự án. Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả đầu tư, chủ đầu tư nên phối hợp cùng đơn vị tư vấn – thiết kế – thi công có kinh nghiệm nhằm xây dựng dự toán sát thực tế và tối ưu chi phí.
KYODO – Tổng thầu EPC xây dựng khu vực TP HCM
Với vai trò tổng thầu EPC, KYODO không chỉ đảm nhận thiết kế và thi công mà còn đồng hành cùng chủ đầu tư ngay từ giai đoạn lập dự toán, hoạch định ngân sách cho đến triển khai và bàn giao dự án. Nhờ đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm và hệ thống quản lý hiện đại, KYODO mang đến giải pháp xây dựng trọn gói – tối ưu – minh bạch, giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro phát sinh, kiểm soát chi phí và đảm bảo tiến độ.
==> FORM ĐĂNG KÝ HỖ TRỢ KHẢO SÁT
