Tỷ lệ nhiễm khuẩn trong bệnh viện đã và đang là vấn đề được ngành y tế đặc biệt quan tâm. Để giảm thiểu rủi ro này, công tác kiểm soát nhiễm khuẩn phải được thực hiện đồng bộ từ thiết kế, vận hành đến giám sát môi trường. Cùng KYODO tìm hiểu các nguyên tắc và giải pháp kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả, đạt chuẩn quốc tế.
1. Tại sao cần kiểm soát nhiễm khuẩn trong bệnh viện?
Trong môi trường bệnh viện, nơi tập trung nhiều bệnh nhân, nhân viên y tế và các thiết bị điều trị chuyên dụng, vi sinh vật gây bệnh có thể tồn tại và lây lan qua không khí, bề mặt, dụng cụ y tế hoặc con người.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 5-10% bệnh nhân nhập viện mắc nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế (HAI – Hospital Acquired Infection).
Những ca nhiễm khuẩn này không chỉ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh, mà còn làm tăng chi phí điều trị, kéo dài thời gian nằm viện và tạo gánh nặng cho hệ thống y tế. Đối với cơ sở khám chữa bệnh, đây cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn đến uy tín, chất lượng dịch vụ và kết quả đánh giá của cơ quan quản lý.
Vì vậy, kiểm soát nhiễm khuẩn đã trở thành tiêu chí bắt buộc trong bộ đánh giá chất lượng bệnh viện của Bộ Y tế, nhằm:
- Duy trì môi trường vô khuẩn tuyệt đối tại khu phẫu thuật, hồi sức và xét nghiệm.
- Giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm chéo giữa bệnh nhân, nhân viên và môi trường xung quanh.
- Bảo vệ an toàn người bệnh và đội ngũ y tế trong suốt quá trình điều trị.
Xem thêm: Một số biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm chéo hiệu quả
2. Các nguồn gây nhiễm khuẩn chính trong bệnh viện
Để kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả, cần xác định rõ nguồn phát sinh vi sinh vật trong môi trường y tế:
- Con người: Bệnh nhân, nhân viên và khách ra vào là nguồn phát tán lớn nhất. Các hạt bụi, giọt bắn hoặc tế bào da có thể mang vi sinh lan truyền trong không khí.
- Chất lượng không khí: Hệ thống điều hòa thông gió kém kiểm soát, lọc HEPA không đạt chuẩn hoặc chênh áp sai lệch có thể khiến khí bẩn từ khu vực “bẩn” xâm nhập khu vực “sạch”.
- Bề mặt và dụng cụ y tế: Tay nắm cửa, giường bệnh, bàn thao tác và thiết bị y tế nếu không được vệ sinh – tiệt trùng định kỳ sẽ trở thành ổ chứa vi sinh.
- Nguồn nước và vật tư tiêu hao: Nước rửa, dung dịch sát khuẩn hay vật tư y tế tái sử dụng không đạt chuẩn cũng là tác nhân gây nhiễm khuẩn.
- Khu vực nguy cơ cao: Phòng mổ, ICU, CSSD, phòng xét nghiệm và khu cách ly là những khu vực cần được kiểm soát nghiêm ngặt nhất.
3. Nguyên tắc cốt lõi trong kiểm soát nhiễm khuẩn
Dựa trên kinh nghiệm triển khai nhiều dự án thực tế, KYODO tổng hợp một số nguyên tắc kỹ thuật quan trọng trong thiết kế và vận hành môi trường bệnh viện như sau:
- Phân vùng sạch – bẩn rõ ràng: Các khu vực được phân chia theo mức độ rủi ro, với lối di chuyển riêng biệt giữa khu vô khuẩn (phòng mổ, hồi sức) và khu hành chính hoặc xử lý rác thải.
- Duy trì chênh áp hợp lý: Khu vô khuẩn phải có áp suất +15 đến +20 Pa để ngăn khí bẩn xâm nhập. Khu cách ly có áp suất -5 đến-10 Pa để ngăn khí nhiễm khuẩn thoát ra ngoài.
- Hệ thống HVAC và lọc khí: Sử dụng lọc HEPA H13-H14 có hiệu suất ≥99,97% tại 0,3 µm, đảm bảo lưu lượng khí theo thiết kế (0,3-0,45 m/s cho dòng khí một chiều).
- Tiệt trùng và vệ sinh định kỳ: Các khu vực sạch phải được khử khuẩn thường xuyên bằng hóa chất chuyên dụng hoặc đèn UV-C. Hệ thống lọc và cảm biến được kiểm định định kỳ 6–12 tháng/lần.
- Giám sát thông số môi trường: Áp dụng hệ thống BMS tự động theo dõi nhiệt độ, độ ẩm, chênh áp và nồng độ hạt bụi – cảnh báo sớm khi vượt ngưỡng.
- Tuân thủ quy trình vận hành: Nhân viên ra vào khu sạch phải tuân thủ quy định thay đồ bảo hộ, sử dụng Air Shower, Pass Box và xử lý chất thải đúng quy trình.
Xem thêm: Tiêu chuẩn chênh áp giữa các khu vực
4. Những biện pháp để kiểm soát nhiễm khuẩn
Kiểm soát nhiễm khuẩn là một quá trình tổng thể, kết hợp giữa biện pháp hành chính – quy trình y tế – giải pháp kỹ thuật, nhằm ngăn ngừa sự phát tán của vi sinh vật trong môi trường điều trị. Tùy theo mức độ rủi ro, các bệnh viện có thể áp dụng những nhóm biện pháp sau.
Biện pháp cơ bản
Đây là những quy trình nền tảng được áp dụng ở mọi cơ sở y tế, góp phần ngăn chặn lây nhiễm chéo từ người sang người hoặc từ môi trường sang bệnh nhân:
- Vệ sinh tay: Là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Nhân viên y tế cần tuân thủ 5 thời điểm rửa tay theo khuyến cáo của WHO để giảm thiểu nguy cơ lan truyền mầm bệnh.
- Sử dụng thiết bị vô khuẩn: Dụng cụ y tế, bông băng, găng tay, ống tiêm phải được tiệt trùng đúng quy trình và lưu trữ trong điều kiện sạch, tránh tái nhiễm khuẩn.
- Quản lý cách ly: Áp dụng cách ly đối với bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm, bố trí phòng riêng có kiểm soát áp suất âm, nhằm hạn chế phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh.
- Tiêm chủng cho nhân viên y tế: Đảm bảo nhân viên được tiêm ngừa các bệnh có nguy cơ cao như viêm gan B, cúm mùa, COVID-19… để giảm nguy cơ lây nhiễm ngược.
- Quản lý chất thải y tế: Phân loại, thu gom và xử lý chất thải đúng quy định nhằm ngăn ngừa ô nhiễm thứ cấp từ môi trường.
KYODO gửi kèm tài liệu hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn của Bộ Y tế để bạn tham khảo và áp dụng đồng bộ trong cơ sở y tế của mình.
Biện pháp kỹ thuật
Độ sạch không thể quan sát bằng mắt thường, mà phải được kiểm soát, đo lường và duy trì liên tục theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14644, GMP-WHO, ASHRAE 170,…
Để đạt được điều đó, các bệnh viện cần triển khai hệ thống phòng sạch y tế (Medical Cleanroom) – giải pháp kỹ thuật tổng thể giúp quản lý chất lượng không khí, hướng di chuyển, áp suất, và mức vô khuẩn trong từng khu vực chức năng.
Phòng sạch y tế (Medical Cleanroom) được thiết kế đặc biệt để kiểm soát đồng thời các yếu tố môi trường như hạt bụi, vi sinh vật, nhiệt – ẩm, chênh áp đến luồng khí. Mọi thông số đều được duy trì trong giới hạn cho phép để đảm bảo độ vô khuẩn liên tục.
Ứng dụng phòng sạch trong bệnh viện
- Phòng mổ, phòng ghép tạng: Duy trì ISO Class 5-7, sử dụng luồng khí một chiều (laminar flow).
- Phòng xét nghiệm sinh học (BSL-2, BSL-3): Kiểm soát chênh áp âm và hệ thống khí riêng biệt.
- Khu tiệt trùng CSSD, khu pha chế thuốc – truyền dịch: Trang bị Pass Box, Air Shower, lọc HEPA.
- Khu ICU, phòng cách ly: Thiết kế hệ thống HVAC riêng, áp suất âm và giám sát tự động liên tục.
Xem thêm: Các cấp độ sạch trong phòng sạch y tế
KYODO – Cung cấp giải pháp thi công phòng sạch y tế uy tín tại HCM
Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế và thi công phòng sạch y tế, KYODO mang đến giải pháp tổng thể cho các bệnh viện và cơ sở y tế:
- Tư vấn – thiết kế hệ thống đạt chuẩn ISO/GMP.
- Cung cấp thiết bị phòng sạch: Pass Box, Air Shower,…
- Đào tạo vận hành – kiểm định và bảo trì định kỳ.
KYODO cam kết đồng hành cùng bệnh viện trong suốt vòng đời dự án, từ thiết kế ban đầu đến vận hành ổn định, đảm bảo môi trường vô khuẩn đạt chuẩn quốc tế và tối ưu chi phí đầu tư.
Liên hệ với chúng tôi qua:
- Hotline: 0777.386.683
- Email: [email protected]
