Trong vận hành hệ thống HVAC, khái niệm “cấp – hồi – xả” luôn đi liền để tạo nên vòng tuần hoàn không khí khép kín. Trong đó, miệng gió hồi giữ vai trò là điểm hút, thu hồi luồng khí trong phòng trở lại hệ thống xử lý trung tâm. Đây là bộ phận quan trọng giúp cân bằng lưu lượng, áp suất và duy trì hiệu quả vận hành của toàn bộ hệ thống. Vậy miệng gió hồi có cấu tạo, phân loại và ứng dụng trong hệ thống HVAC ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.
1. Miệng gió hồi là gì?
Miệng gió hồi (cửa gió hồi – Return Air Grille) là bộ phận trong hệ thống thông gió & điều hòa không khí, có nhiệm vụ thu hồi luồng khí đã qua sử dụng trong phòng (chứa bụi, hơi ẩm, khí thải) và đưa về hệ thống xử lý trung tâm hoặc thải ra ngoài tùy theo thiết kế.
Khác với miệng gió cấp (Supply Air) cung cấp khí tươi và sạch vào không gian, miệng gió hồi sẽ dẫn, hút và luân chuyển khí, giúp dòng không khí tuần hoàn liên tục, tránh tù đọng, đồng thời hỗ trợ cân bằng lưu lượng và áp suất trong hệ HVAC.
2. Cấu tạo cơ bản
Miệng gió hồi có thiết kế khá đơn giản, thường gồm 3 bộ phận chính:
- Khung miệng gió: dạng vuông/bo tròn, tùy theo yêu cầu và vị trí lắp đặt. Có thể sơn tĩnh điện
- Nan gió: có thể bố trí song song, nghiêng hoặc xoáy khuếch tán
- Lưới lọc bụi (tùy chọn): chọn mức độ lọc tùy theo yêu cầu (G4, G3,…)
Về vật liệu, cửa gió hồi thường được sản xuất từ các chất liệu bền và chống ăn mòn như:
- Nhôm định hình (phổ biến)
- Nhựa ABS (dùng trong phòng sạch, khu vực ẩm,…)
- Inox (phù hợp với môi trường khắc nghiệt)
3. Phân loại cửa gió hồi
Cửa gió hồi có thể được phân loại dựa trên nhiều yếu tố khác nhau. Một số nhóm phổ biến gồm:
- Theo hình dạng: dạng vuông, chữ nhật, tròn hoặc bầu dục
- Theo kiểu nan gió: gồm nan khuếch tán, nan dạng sọt trứng, nan chữ T hoặc nan Louver
- Theo chức năng phụ trợ: có loại tích hợp lưới lọc bụi và loại không. Với cửa gió hồi có lưới lọc bụi, thường sử dụng tấm lọc G3 hoặc G4 để giữ lại bụi thô
Các kỹ sư HVAC sẽ lựa chọn loại cửa gió hồi phù hợp dựa trên lưu lượng gió, điều kiện môi trường và yêu cầu thẩm mỹ của công trình, nhằm đảm bảo hệ thống vận hành ổn định và hiệu quả.
4. Miệng gió hồi trong hệ thống thông gió và điều hòa không khí
Trong chu trình cấp – phòng – hồi – xử lý – cấp lại của hệ HVAC, miệng gió hồi (Return Air) là điểm thu hồi không khí trong phòng và đưa về đường ống hồi/AHU để xử lý hoặc thải bỏ theo thiết kế. Nhờ mắt xích này, dòng khí luân chuyển liên tục, giảm tích tụ bụi ẩm và giữ ổn định chênh áp/lưu lượng giữa các khu vực.
Khi được thiết kế và đặt vị trí đúng:
- Miệng hồi giảm tải cho AHU/coil bằng cách tận dụng phần không khí đã xử lý.
- Cải thiện chất lượng không khí (hạn chế ẩm, mùi,…) trong nhà nhờ hút hết khí tù đọng.
- Tối ưu vận hành ở các khu vực yêu cầu cao như phòng sạch, lab, kho nhiệt ẩm.
4.2 Vị trí lắp đặt
Miệng gió hồi HVAC thường được bố trí tại:
- Trần hoặc tường phòng, thuận tiện cho việc hút khí và không phá vỡ thẩm mỹ không gian.
- Vùng có lưu lượng khí tuần hoàn lớn, để không khí hồi về đều và tránh điểm chết.
- Vị trí dễ tiếp cận cho công tác vệ sinh, thay lưới lọc (nếu có).
Ngoài ra, tùy theo đặc thù công trình, miệng gió hồi có thể kết hợp với plenum box hoặc cổ nối ống gió nhằm đảm bảo độ kín khít và thuận lợi khi kết nối với hệ thống ống.
4.3 Lưu ý cho khu sản xuất sạch cao
Với những khu vực thông thường (văn phòng, hành lang, khu phụ trợ), chỉ cần cửa gió hồi là đủ. Tuy nhiên, trong các phòng sạch sản xuất có yêu cầu cao (ví dụ: dược phẩm, điện tử, y tế), hệ thống HVAC sẽ cần bổ sung thêm các hạng mục lọc khác ngoài miệng hồi:
- HEPA box hoặc FFU tại đường cấp gió: đảm bảo luồng khí vào phòng đạt độ sạch mịn, loại bỏ hạt bụi siêu nhỏ, vi sinh theo chuẩn ISO 14644 hoặc GMP.
- Filter box trên đường ống (cấp hoặc hồi): dùng để gom các cấp lọc thô/trung gian về một điểm, giúp kiểm soát bụi tốt hơn và bảo trì tập trung dễ dàng.
Qua bài viết, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về miệng gió hồi trong hệ thống HVAC và lý do vì sao hạng mục này lại quan trọng với sự tuần hoàn và chất lượng không khí. Tùy từng yêu cầu công trình, có thể kết hợp thêm filter box hoặc HEPA box/FFU để đạt chuẩn sạch cao hơn. Hy vọng bài viết mang đến cho bạn cái nhìn rõ ràng hơn để lựa chọn giải pháp phù hợp cho dự án.
