Van MFD và Van FD đều là van chặn lửa HVAC nhưng khác nhau nhưng khác nhau ở cơ chế hoạt động và khả năng điều khiển. Dưới đây là phần so sánh chi tiết giúp bạn dễ dàng lự chọn loại van phù hợp cho công trình của mình. Cùng KYODO tìm hiểu!
1. Định nghĩa
- Van FD (Fire Damper): Là van chống cháy hoạt động cơ học. Van tự động đóng lại khi nhiệt độ tại vị trí lắp đặt vượt ngưỡng (thường 72–74°C) nhờ cầu chì nhiệt bị nóng chảy. Không cần cấp điện, không phụ thuộc tín hiệu điều khiển
- Van MFD (Motorized Fire Damper): Là phiên bản nâng cấp của van FD, có tích hợp motor điện và bộ điều khiển, cho phép đóng/mở van theo tín hiệu từ hệ thống điều khiển, cảm biến hoặc báo cháy trung tâm.
👉 Van FD chỉ phản ứng khi cháy thực sự đến gần (có nhiệt tại chỗ), trong khi MFD có thể đóng sớm hơn – trước khi lửa lan đến, nhờ nhận tín hiệu từ xa.
2. Nguyên lý hoạt động
- Van FD: Sử dụng cầu chì nhiệt. Khi nhiệt độ tại vị trí lắp van đạt khoảng 72–74°C, cầu chì sẽ đứt, kích hoạt lò xo đóng cánh van lại. Thiết bị không cần điện, hoạt động độc lập.
- Van MFD: Vận hành bằng motor. Khi nhận tín hiệu điều khiển (từ BMS, cảm biến, hệ báo cháy), van sẽ tự động đóng/mở. Có thể lập trình thời gian đóng/mở hoặc tự phục hồi khi an toàn.
👉 Van FD phản ứng bị động (phụ thuộc nhiệt độ tại chỗ). Van MFD phản ứng chủ động theo hệ thống trung tâm.
3. Khả năng điều khiển và tích hợp
- Van chặn lửa FD: Không thể điều khiển từ xa. Không kết nối được với hệ thống điều khiển, báo cháy hay quản lý tòa nhà.
- Van chặn lửa điều khiển điện (MFD): Có thể kết nối với hệ thống BMS, báo cháy hoặc PLC, cho phép giám sát từ xa, lập trình theo kịch bản khẩn cấp và tự động mở lại sau khi sự cố được xử lý.
👉 Van MFD phù hợp cho hệ HVAC hiện đại, yêu cầu kiểm soát tự động và liên động hệ thống.
4. Ứng dụng thực tế
- Van chặn lửa FD: Phù hợp lắp đặt tuyến ống gió xuyên tường, trần trong những khu vực không yêu cầu giám sát tự động, thích với công trình có hệ HVAC đơn giản và mức đầu tư cơ bản
- Van chống cháy MFD: Phù hợp cho phòng sạch đạt chuẩn GMP, ISO, nhà máy dược, thực phẩm, điện tử, cũng như các công trình hiện đại như bệnh viện, trung tâm dữ liệu, nơi cần báo cháy liên động và giám sát tập trung.
👉 Van FD dùng cho công trình cơ bản. Van MFD nên dùng cho công trình yêu cầu kiểm soát chính xác, vận hành linh hoạt.
5. Chi phí và bảo trì
Về mặt đầu tư
- Van gió FD: Có giá thành thấp hơn, cấu tạo đơn giản nên dễ lắp đặt, ít hư hỏng và không yêu cầu cấp điện hay lập trình tín hiệu.
- Van gió MFD: Có chi phí cao hơn do tích hợp motor, relay và bộ điều khiển. Việc thi công cũng cần kỹ thuật cao hơn do phải đi dây tín hiệu và cấp nguồn.
Về bảo trì
- Van FD: Gần như không cần bảo trì định kỳ nhiều, nhưng sau khi đóng thì cần kiểm tra thủ công để phục hồi.
- Van chặn lửa MFD: Cần được bảo trì theo chu kỳ: kiểm tra motor, tín hiệu và vệ sinh hệ cơ điện để đảm bảo phản ứng nhanh trong tình huống khẩn cấp.
👉 Van FD tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu. Van MFD có chi phí cao hơn nhưng phù hợp với vận hành chuyên nghiệp, giảm rủi ro dài hạn.
6. Có thể thay thế van FD bằng van MFD không?
Hoàn toàn có thể. Trong thực tế, nhiều công trình đã nâng cấp từ van FD sang van MFD để tăng tính chủ động trong phòng cháy chữa cháy và kiểm soát vận hành.
Tuy nhiên, chiều ngược lại không khả thi. Van FD không thể thay thế cho Van MFD, bởi không đáp ứng được các yêu cầu như:
- Kết nối báo cháy trung tâm.
- Điều khiển liên động.
- Phản ứng theo kịch bản tự động hóa.
👉 Lưu ý: Nếu hệ thống HVAC có sẵn hạ tầng điều khiển, báo cháy liên động – hãy chọn van MFD ngay từ đầu để tiết kiệm chi phí và thời gian cải tạo về sau.
7. Nên chọn van chặn lửa nào cho công trình của bạn?
Việc lựa chọn van Fire Damper hay van Motorized Fire Damper phụ thuộc vào đặc thù hệ thống HVAC và mức độ yêu cầu về phòng cháy chữa cháy (PCCC) trong từng công trình.
Chọn Van FD nếu
- Công trình có hệ thống HVAC cơ bản, không yêu cầu tự động hóa.
- Không cần điều khiển van từ xa hoặc liên động với hệ thống báo cháy.
- Ưu tiên chi phí đầu tư thấp và bảo trì đơn giản.
Chọn Van chặn lửa MFD nếu
- Hệ thống HVAC tích hợp BMS, báo cháy tự động hoặc cảm biến nhiệt.
- Cần phản ứng nhanh khi có cháy – ngay cả khi chưa tăng nhiệt độ.
- Là nhà máy, bệnh viện, phòng sạch hoặc tòa nhà cao cấp.
- Dự án yêu cầu tiêu chuẩn PCCC nghiêm ngặt và tính an toàn cao.
Van MFD và van FD đều là giải pháp chống cháy lan trong hệ thống thông gió HVAC, giúp ngăn lửa và khói lan truyền khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, sự khác biệt về nguyên lý hoạt động, mức độ tự động hóa và chi phí triển khai khiến việc lựa chọn loại van phù hợp trở thành yếu tố then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả vận hành hệ thống HVAC – PCCC của công trình.
Xem thêm: Van VCD – Van điều chỉnh lưu lượng gió
