Để duy trì các điều kiện môi trường phòng sạch như nhiệt độ, độ ẩm và nồng độ hạt bụi theo tiêu chuẩn, cần có giải pháp kiểm soát nghiêm ngặt. Khóa liên động chính là một trong những thiết bị quan trọng giúp đảm bảo điều đó. Vậy, chúng hoạt động như thế nào, được phân loại ra sao? KYODO sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn ngay tại bài dưới dây.
1. Khóa liên động là gì?
Khóa liên động (Interlock/ Khóa Airlock) là loại khóa được thiết kế để hỗ trợ việc kiểm soát (đóng mở) cửa ra vào tại một khu vực. Khóa hoạt động theo cơ chế an toàn, không cho phép mở cả hai cánh cửa cùng một lúc, giúp duy trì áp suất không khí ổn định và ngăn ngừa nguy cơ nhiễm chéo.
Hệ thống Interlock thường được lắp đặt tại các phòng đệm (airlock) và ứng dụng rộng rãi trong phòng sạch, nhà máy sản xuất, phòng thí nghiệm, phòng nghiên cứu, phòng mổ, khu vực cách ly y tế,…
2. Nguyên lý hoạt động của hệ thống liên động
Hệ thống khóa liên động hoạt động dựa trên nguyên lý chỉ cho phép một cánh cửa mở tại một thời điểm, ngăn chặn việc mở đồng thời nhiều cửa dẫn đến thất thoát áp suất và xâm nhập của bụi bẩn.
Mỗi interlock được trang bị đèn LED và công tắc tiệm cận không chạm:
- Đèn LED hiển thị trạng thái cửa: Màu đỏ báo hiệu cửa đang bị khóa, không thể mở; màu xanh cho phép mở cửa.
- Công tắc cảm ứng hoạt động dựa trên nguyên lý tiệm cận, chỉ cần đưa tay đến gần mà không cần tiếp xúc trực tiếp, giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm chéo và tối ưu hóa độ sạch trong môi trường phòng sạch.
3. Một số loại khóa Interlock phổ biến
Khóa liên động được chia thành hai loại chính, mỗi loại có đặc điểm và ứng dụng riêng. Cụ thể:
-
Khóa liên động cơ: Hoạt động hoàn toàn dựa trên cơ chế cơ học mà không cần nguồn điện. Hệ thống chốt và thanh trượt giúp kiểm soát trạng thái cửa, ngăn chặn việc mở cùng lúc nhiều cửa nhằm duy trì tính an toàn và ổn định áp suất.
-
Khóa liên động điện: Sử dụng bảng mạch điện tử để điều khiển, có thiết kế hiện đại, phù hợp với phòng sạch tiêu chuẩn cao. Loại khóa này tích hợp các tính năng thông minh như nút khẩn cấp giúp mở toàn bộ cửa khi cần thiết hoặc khi xảy ra sự cố mất điện. Hệ thống còn có chức năng cảnh báo nếu cửa không được đóng trong khoảng 20 giây.
4. Tại sao nên sử dụng khóa liên động trong phòng sạch?
Phòng sạch được xây dựng với mục tiêu đáp ứng các yêu cầu khắt khe về môi trường như không khí, nhiệt độ, độ ẩm và các tiêu chuẩn khác nhau.
Tuy nhiên, không phải tất cả các phòng sạch trong cùng một cơ sở hoặc nhà máy sẽ có cùng điều kiện về môi trường. Ví dụ, phòng sản xuất vaccine có yêu cầu về độ sạch khác biệt so với phòng sản xuất các loại thuốc khác.
Bên cạnh đó, thường có một khu vực được gọi là airlock hoặc phòng đệm nằm giữa khu vực sạch và khu vực thông thường, nhằm ngăn chặn không khí không sạch từ bên ngoài xâm nhập vào khu vực sạch.
Trong trường hợp cửa panel giữa hai khu vực không hoạt động đúng cách, có thể xảy ra tình trạng không khí không sạch từ bên ngoài tràn vào khu vực sạch, mang theo các hạt không được kiểm soát. Điều này sẽ gây ra một tình huống nguy hiểm và không mong muốn, để ngăn chặn điều này xảy ra, người ta thường ứng dụng khóa liên động.
Khóa liên động thường được sử dụng ở đâu?
- Sử dụng tại phòng đệm
- Sử dụng tại airlock
- Sử dụng làm cửa các thiết bị phòng sạch
- Các cửa khẩu ra vào quan trọng và ngăn chia giữa các cấp sạch
5. Khóa liên động tích hợp trong các thiết bị phòng sạch
Interlock được tích hợp vào nhiều thiết bị phòng sạch để kiểm soát chặt chẽ việc di chuyển giữa các khu vực có cấp độ sạch khác nhau.
Pass Box
Pass Box là thiết bị trung chuyển hàng hóa, vật dụng nhỏ từ môi trường bên ngoài vào phòng sạch hoặc giữa các phòng có cấp độ sạch khác nhau. Thiết bị này được lắp âm tường giữa hai phòng liền kề, giúp hạn chế việc mở cửa chính và giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm.
Hệ thống Interlock trong Pass Box hoạt động theo nguyên tắc: khi một cửa mở, cửa còn lại sẽ tự động khóa, đảm bảo không có sự trao đổi không khí trực tiếp giữa hai môi trường.
Buồng thổi khí Air Shower
Air Shower được lắp đặt giữa khu vực bẩn và phòng sạch. Hệ thống này sử dụng các vòi phun khí tốc độ cao để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất trên người trước khi vào phòng sạch.
Khóa liên động trong Air Shower đảm bảo chỉ mở cửa khi quá trình làm sạch kết thúc. Sau khi quạt gió ngừng thổi trong khoảng 15-45 giây (tùy cài đặt), khóa sẽ tự động mở để nhân viên bước vào. Cơ chế này giúp kiểm soát luồng không khí, hạn chế nhiễm bẩn giữa môi trường bên ngoài và bên trong buồng thổi khí.
Bài viết cung cấp thông tin về các loại khóa liên động và nguyên lý hoạt động của khóa, hi vọng bạn đọc đã tìm thấy thông tin hữu ích khi theo dõi, xin cảm ơn.