ISO/IEC 17020 là tiêu chuẩn quốc tế về năng lực và chất lượng dành cho các tổ chức giám định trong việc đánh giá sự phù hợp. Tiêu chuẩn này được ban hành nhằm mục đích đảm bảo rằng các tổ chức giám định có thể cung cấp các dịch vụ đánh giá có năng lực và chất lượng cao, qua đó góp phần bảo vệ người tiêu dùng và các bên liên quan khác. Nội dung sau đây KYODO sẽ giới thiệu về tiêu chuẩn ISO/IEC 17020 là gì? Các cơ sở, tổ chức giám định nào cần đáp ứng để hoạt động và có lợi thế lớn hơn?
1. Tiêu chuẩn ISO 17020 là gì?
Tiêu chuẩn ISO17020 là tiêu chuẩn chất lượng dành cho tổ chức giám định. Tiêu chuẩn này thường được biết đến với tên đầy đủ và phổ biến hơn là “ISO/IEC 17020” là tiêu chuẩn quốc tế về các yêu cầu chung đối với các tổ chức đánh giá sự phù hợp. Tiêu chuẩn này được ban hành lần đầu tiên vào năm 1999 bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) và Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC).
Tiêu chuẩn này được ban hành lần đầu tiên vào năm 1998 và đã được cập nhật đến phiên bản mới nhất vào năm 2017. Tiêu chuẩn ISO/IEC 17020, ISO 17021, ISO 17025 là các tiêu chuẩn sử dụng cho các tổ chức giám định cần tuân thủ, với mục đích đánh giá năng lực và chất lượng.
Tiêu chuẩn ISO 17020 được biên soạn nhằm mục đích nâng cao sự tin cậy vào các tổ chức thực hiện việc giám định. Tổ chức giám định thực hiện đánh giá cho khách hàng của mình, tổ chức hoặc cơ quan có thẩm quyền nhằm mục đích cung cấp thông tin về sự phù hợp của đối tượng giám định với các quy định, tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật, chương trình giám định hay hợp đồng.
Nội dung chính của ISO/IEC 17020
ISO/IEC 17020 quy định các yêu cầu chung đối với các tổ chức đánh giá sự phù hợp, bao gồm:
- Yêu cầu về tính độc lập và khách quan
- Yêu cầu về năng lực và nguồn lực
- Yêu cầu về quy trình đánh giá
- Yêu cầu về báo cáo đánh giá
ISO/IEC 17020 được áp dụng cho tất cả các tổ chức đánh giá sự phù hợp, bất kể lĩnh vực hoạt động hay loại sản phẩm, dịch vụ được đánh giá.
Xem thêm: Tiêu chuẩn ISO 15189 trong xét nghiệm Y tế
2. TCVN 17020 và chi tiết
ISO 17020 và TCVN 17020 là hai tiêu chuẩn khác nhau liên quan đến năng lực của cơ quan giám định. ISO 17020 là tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) xây dựng, còn TCVN 17020 là tiêu chuẩn quốc gia do Viện Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Việt Nam (VSQI) xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn ISO 17020.
Các thông số giám định có thể bao gồm các khía cạnh về số lượng, chất lượng, an toàn, sự phù hợp với mục đích sử dụng và sự tuân thủ liên tục vấn đề an toàn của việc lắp đặt hoặc hệ thống trong vận hành. có thể bao gồm: kiểm tra nguyên vật liệu, sản phẩm, lắp đặt, nhà xưởng, quá trình, thủ tục thực hiện công việc, hoặc các dịch vụ; việc xác định sự phù hợp của chúng với các yêu cầu; việc lập báo cáo sau đó về kết quả của những hoạt động này cho khách hàng và cho cơ quan giám sát có thẩm quyền nếu được yêu cầu.
Xem thêm: Phòng Lab là gì? Các nguyên tắc làm việc trong phòng lab
TCVN 17020 ở Việt Nam quy định những gì?
TCVN 17020 phiên bản mới nhất được ban hành năm 2012. Tiêu chuẩn này có các yêu cầu cơ bản sau đối với các tổ chức thực hiện hoạt động kiểm tra như sau:
- Yêu cầu về độc lập và không thiên vị: Các tổ chức kiểm tra phải đảm bảo độc lập và không thiên vị trong các hoạt động của mình.
- Yêu cầu về năng lực kỹ thuật: Các tổ chức kiểm tra phải có đầy đủ năng lực kỹ thuật để thực hiện các hoạt động kiểm tra.
- Yêu cầu về quản lý chất lượng: Các tổ chức kiểm tra phải thiết lập và duy trì hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả để đảm bảo tính khách quan và chính xác của các hoạt động kiểm tra.
- Yêu cầu về trang thiết bị và phương tiện kiểm tra: Các tổ chức kiểm tra phải có đầy đủ trang thiết bị và phương tiện kiểm tra để thực hiện các hoạt động kiểm tra.
- Yêu cầu về đội ngũ nhân viên: Các tổ chức kiểm tra phải có đội ngũ nhân viên đủ năng lực và có kinh nghiệm để thực hiện các hoạt động kiểm tra.
- Yêu cầu về báo cáo kết quả kiểm tra: Các tổ chức kiểm tra phải báo cáo kết quả kiểm tra một cách chính xác, đầy đủ và rõ ràng.
TCVN 17020 cũng đặc biệt quy định một số yêu cầu cụ thể cho hoạt động kiểm tra tại Việt Nam, như yêu cầu về sử dụng tiêu chuẩn và quy định Việt Nam, yêu cầu về đội ngũ nhân viên có trình độ tiếng Việt đủ để thực hiện các hoạt động kiểm tra, và yêu cầu về việc bảo mật thông tin liên quan đến các hoạt động kiểm tra.
3. Các lưu ý khi áp dụng tiêu chuẩn ISO/IEC 17020
Tiêu chuẩn ISO 17020 áp dụng các nguyên tắc mà nhiều tổ chức cũng làm đó là xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001, những tổ chức phải lưu ý thêm các nội dung sau đây khi áp dụng tiêu chuẩn này:
- Các yêu cầu của tiêu chuẩn rất chú trọng đến năng lực con người và năng lực trang thiết bị dùng trong quá trình giám định. Và quan trọng là phải có đủ bằng chứng duy trì được các năng lực đó.
- Phải đưa ra các phương pháp, chuẩn mực và một hệ thống các quy trình, hướng dẫn để thực hiện việc giám định. Các văn bản này phải được kiểm sóat về sự phê duyệt, tính hiện hành và sự phân phối.
- Quy định rõ các hồ sơ cần có kể cả hồ sơ quan trắc trong quá trình thực hiện giám định và các báo cáo cuối cùng.
- Sự bảo mật: đảm bảo tính bảo mật của các thông tin thu được trong quá trình giám định.
- Quy định cách thức kiểm sóat một cách hệ thống việc cung cấp báo cáo, chứng chỉ cho khách hàng hoặc các bên liên quan về kết quả giám định.
Xem thêm: Tiêu chuẩn ISO 17025
4. Các phiên bản của ISO 17020
Tính đến tháng 9 năm 2023, ISO/IEC 17020 đã có 3 phiên bản được ban hành:
- Phiên bản 1.0 (1999)
- Phiên bản 2.0 (2005)
- Phiên bản 3.1 (2017)
Sự thay đổi chính giữa các phiên bản
Phiên bản 1.0 (1999)
- Phiên bản đầu tiên này được xây dựng dựa trên các yêu cầu của ISO/IEC 17000:1994.
- Phiên bản này chỉ áp dụng cho các tổ chức đánh giá sự phù hợp hoạt động trong các lĩnh vực kỹ thuật.
Phiên bản 2.0 (2005)
- Phiên bản này đã được cập nhật để phản ánh sự phát triển của lĩnh vực đánh giá sự phù hợp.
- Phiên bản này áp dụng cho tất cả các tổ chức đánh giá sự phù hợp, bất kể lĩnh vực hoạt động hay loại sản phẩm, dịch vụ được đánh giá.
- Phiên bản 2.0 đã mở rộng phạm vi áp dụng của ISO/IEC 17020 để bao gồm tất cả các tổ chức đánh giá sự phù hợp, bất kể lĩnh vực hoạt động hay loại sản phẩm, dịch vụ được đánh giá.
Phiên bản 3.1 (2017)
- Phiên bản này đã được cập nhật để cải thiện tính rõ ràng và khả năng áp dụng của tiêu chuẩn.
- Phiên bản này đã được sửa đổi để phù hợp với các yêu cầu của ISO/IEC 17000:2012.
- Phiên bản 3.1 đã được cập nhật để cải thiện tính rõ ràng và khả năng áp dụng của tiêu chuẩn.
Tải file mềm tiêu chuẩn ISO/IEC 17020 tại đây
