Bản vẽ kết cấu ngày càng trở nên phổ biến và được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhay, tùy thuộc vào mục tiêu thiết kế. Bản vẽ này là một tài liệu mô tả chi tiết về quy trình xây dựng công trình (bao gồm: kỹ thuật, kích thước, vật liệu và vị trí của các bộ phận kết cấu). Mỗi loại bản vẽ đều có cách đọc riêng tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Vậy làm thế nào để hiểu và đọc bản vẽ kết cấu một cách chính xác? Hãy cùng KYODO khám phá cách đọc bản vẽ kết cấu thông dụng nhất thông qua bài viết dưới đây!
1. Bản vẽ kết cấu là gì?
Bản vẽ kết cấu (hay còn gọi là bản vẽ kết cấu công trình) là bản vẽ thể hiện chi tiết về cách thức xây dựng và các thành phần kết cấu của một công trình. Đây được xem là một phần quan trọng trong quá trình thiết kế và xây dựng công trình, giúp đảm bảo tính chính xác, an toàn của cấu trúc xây dựng.
Quy trình thiết kế
- Thu thập tài liệu, thông tin: Bắt đầu bằng việc thu thập các thông tin cần thiết như yêu cầu của khách hàng, điều kiện địa chất, địa hình, quy định pháp lý và thông số kỹ thuật liên quan.
- Thiết kế kiến trúc: Điều này liên quan đến việc tạo ra hình dáng và tính thẩm mỹ cho công trình, đảm bảo rằng nó phản ánh đúng mong muốn và nhu cầu của khách hàng.
- Thiết kế kết cấu thép: Bước này bao gồm việc tính toán và lựa chọn các vật liệu cũng như chi tiết kết nối phù hợp như cột thép, dầm thép, tấm thép, nẹp thép,…
- Vẽ bản vẽ kết cấu thép: Sử dụng các phần mềm chuyên dụng để tạo ra bản vẽ kết cấu thép, đưa ra các chi tiết và thông số kỹ thuật cần thiết.
- Kiểm tra và xác nhận: Kiểm tra lại các thông số kỹ thuật và thông tin trên bản vẽ kết cấu, để đảm bảo đáp ứng các yêu cầu và quy định của tiêu chuẩn.
- Sử dụng và bảo trì: Bản vẽ kết cấu thép không chỉ được sử dụng trong quá trình xây dựng mà còn trong việc giám sát, bảo trì và sửa chữa sau khi công trình hoàn thành, đảm bảo bản vẽ vận hành an toàn và hiệu quả trong thời gian dài.
Xem thêm: TCVN 9437:2012 – Tiêu chuẩn khoan thăm dò địa chất đất thi công
Mục đích và vai trò
Mục đích:
- Cung cấp thông tin chi tiết về kết cấu công trình, bao gồm kích thước, hình dạng, vị trí, cách thức lắp đặt, vật liệu,… của các cấu kiện chịu lực chính như dầm, cột, móng, sàn, mái,…
- Hướng dẫn thi công công trình an toàn, hiệu quả và đạt chất lượng theo thiết kế.
Vai trò:
- Bản vẽ mô tả chi tiết yêu cầu kỹ thuật và cấu trúc của công trình, giúp các nhà thầu và bộ phận liên quan hiểu rõ và đưa ra quyết định phù hợp.
- Thông tin trên bản vẽ giúp nhà thầu chuẩn bị vật liệu và công cụ chính xác, đồng thời hướng dẫn công nhân triển khai công việc một cách hiệu quả và an toàn.
- Giúp giám sát thi công hiệu quả, đảm bảo chất lượng công trình theo thiết kế.
- Giúp phát hiện và sửa chữa lỗi trong quá trình thi công. Khi có sự cố xảy ra, nhà thầu và các bộ phận liên quan có thể dựa vào bản vẽ để xác định nguyên nhân và thực hiện các biện pháp sửa chữa kịp thời.
3. Bản vẽ kết cấu trong thiết kế xây dựng
Một bản vẽ kết cấu gồm:
- Độ cao của công trình: Mô tả độ cao của công trình
- Sơ đồ kết cấu: Mô tả vị trí của móng, mái và các tầng
- Ý tưởng và yêu cầu của nhà thầu: Phụ thuộc vào yêu cầu riêng của nhà thầu
Xem thêm: Nhà xưởng tiền chế và những điều bạn cần biết
4. Kỹ năng cần thiết để đọc bản vẽ kết cấu xây dựng
Khi thiết kế bản vẽ kết cấu xây dựng, kỹ sư và kiến trúc sư sẽ làm việc cùng nhau để đảm bảo rằng yêu cầu và mong muốn của hai bên sẽ được thể hiện đúng trên bản vẽ. Để hiểu rõ những thông tin trên bản vẽ, bạn cần sở hữu nhiều kỹ năng cần thiết.
Hiểu quy mô của công trình
Đầu tiên, bạn cần hiểu rõ quy mô của công trình thông qua tỷ lệ của bản vẽ. Tỷ lệ này là kích thước thực tế của công trình. Chính vì vậy, mỗi đơn vị đo lường trên bản vẽ đều sẽ được chuyển thành một đơn vị lớn hơn so với thực tế.
Đối với người mới, việc ước tính và hình dung thực tế của các quy mô tiêu chuẩn có thể khá khó khăn. Để có thang đo chính xác, việc hiểu rõ loại thang đo là cần thiết. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm kiếm sự hướng dẫn từ kỹ sư hoặc người có kinh nghiệm để họ giải thích và giúp bạn dễ hình dung hơn, cũng như hiểu thêm về các kích thước thực tế.
Tìm hiểu ý nghĩa của các ký hiệu chú thích
Để hiểu được bản vẽ kết cấu bạn cần nắm rõ các ký hiệu và ý nghĩa của chúng trên bản vẽ. Ký hiệu chú thích có thể là hình tròn, tam giác, chữ nhật,…được sử dụng trong bản vẽ kết cấu, thường được đặt ở bên lề bản vẽ. Hầu hết các ký hiệu đều có ý nghĩa giống nhau trong mọi lĩnh vực kỹ thuật. Để hiểu được ý nghĩa của chúng, bạn cần ghi nhớ và hiểu rõ ý nghĩa của từng ký hiệu.
Tìm kiếm các thông số được khoanh tròn
Các số được khoanh tròn trên bản vẽ được sử dụng để làm nổi bật thông tin quan trọng. Chúng chỉ ra rằng có thông tin chi tiết khác được cung cấp ở một vị trí khác trên bản vẽ. Bản vẽ thường có tỷ lệ nhỏ, không đủ để giải thích mọi chi tiết, vì vậy thông tin chi tiết thường được đặt ở một nơi khác. Khi thấy các số được khoanh tròn, đó là lời nhắc cho người đọc biết rằng cần chú ý đến thông tin chi tiết khác cần xem xét.
Xác định các từ viết tắt
Các từ viết tắt trên bản vẽ kết cấu thép tương tự như các ký hiệu. Bạn không cần phải biết tất cả các từ viết tắt và ý nghĩa của chúng, nhưng cần nắm vững một số từ viết tắt phổ biến được sử dụng thường xuyên. Bạn cũng có thể tham khảo ý kiến của các kỹ sư chuyên môn để được hướng dẫn.
Xem thêm: Kết cấu thép là gì? Kết cấu thép trong nhà xưởng tiền chế
5. Cách đọc bản vẽ kết cấu chi tiết nhất
Đọc hướng dẫn
Mỗi bản vẽ thiết kế kết cấu đều có phần hướng dẫn chi tiết và việc đọc hiểu phần này là rất quan trọng. Sau khi đọc phần hướng dẫn thiết kế kết cấu thép, chủ đầu tư hoặc khách hàng cần chú ý đến các điểm sau:
- Nắm rõ các yêu cầu đặc biệt liên quan đến kết cấu
- Những nội dung được nhấn mạnh trong mô tả (vật liệu, chất lượng)
- Biện pháp kỹ thuật cần thực hiện
- Nắm rõ các tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn và kết cấu đang được sử dụng.
Đọc bản vẽ bố trí cơ bản
Khi đọc bản vẽ bố trí cơ bản bạn cần chú ý các điều sau đây:
- Cao độ của móng và giá trị trục định vị, kiểu dáng và sự khác biệt của móng
- Phần lỗ được nhúng trong móng của các loại công trình khác
- Tham khảo bản vẽ kiến trúc và kiểm tra trục tương ứng với móng
- So sánh mặt phẳng và mặt cắt để hiểu sự thay đổi về cao độ của nền và đỉnh của móng
- Lặp lại quy trình để giải quyết các vấn đề chưa rõ ràng và đảm bảo tính chính xác của thiết kế
Đọc bản vẽ bố trí kết cấu
Bản vẽ bố trí kết cấu sẽ bao gồm mặt cắt tiêu chuẩn và hình chiếu bằng kết cấu. Bạn cần nắm được dạng kết cấu, độ cao và vị trí mặt phẳng, kết hợp với bản vẽ kiến trúc để hiểu rõ hơn về vị trí và độ cao của từng cấu kiện.
Tiếp theo, bạn cần phân loại các thành phần chính bằng cách kết hợp thông tin từ các bản vẽ mặt cắt, chi tiết và bản vẽ tiêu chuẩn. Nhận biết và so sánh các điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng. Điều này giúp bạn hiểu rõ cấu trúc của từng nút thành phần và các bộ phận, từ đó tối ưu hóa quá trình thiết kế và xử lý kết cấu.
Xem thêm: Vai trò và công việc của kỹ sư QS trong xây dựng
Đọc bản vẽ kết cấu chi tiết
Trước hết, cần kiểm tra kỹ lưỡng vị trí, cao độ và số lượng của các bộ phận trên mặt phẳng kết cấu, đảm bảo chúng phù hợp với bản vẽ chi tiết. Phải hiểu rõ cách các thành phần được kết nối với nhau để đảm bảo không có xung đột nào xảy ra và vị trí, cao độ được đảm bảo. Đồng thời, cần nắm vững thông tin về phụ kiện, thanh thép và nội dung kết hợp với bảng vật liệu để thực hiện công việc một cách chính xác và hiệu quả.
6. Cần lưu ý gì khi đọc bản vẽ kết cấu?
Bản vẽ kết cấu là tài liệu kỹ thuật quan trọng, đóng vai trò như “bản đồ” hướng dẫn cho toàn bộ quá trình thi công công trình. Do đó, việc đọc và hiểu bản vẽ kết cấu một cách chính xác là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý khi đọc bản vẽ kết cấu:
- Hiểu rõ các ký hiệu kỹ thuật sẽ giúp bạn đọc và diễn giải bản vẽ đúng cách
- So sánh các bản vẽ để đảm bảo tính đồng nhất và chính xác
- Đọc bản vẽ một cách cẩn thận và tỉ mỉ để tránh bỏ sót các thông tin quan trọng
- Cần ghi chép lại các thông tin quan trọng trong bản vẽ để tiện tra cứu sau này
Trong quá trình xây dựng công trình, bản vẽ kết cấu giúp đảm bảo tính chính xác, an toàn và hiệu quả của dự án. Bản vẽ này không chỉ giúp các nhà thầu và kỹ sư hiểu rõ hơn về công trình và các chi tiết kỹ thuật, mà còn hỗ trợ trong việc quản lý tiến độ xây dựng và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả.
